DE OPENBARING VAN BRUSSEL
deel 0
Donderdagavond, in de bossen van orval, op de grens van Frankrijk en België
We staan met 18 mannen aan de vooravond van een mannenworkshop, geblinddoekt rondom een bron. In het midden staat een metershoge phallus. Als de mannen de blinddoek afdoen zien ze de phallus in het water, rondom hen de andere mannen in de nacht en boven hen de heldere sterrenhemel. Een reis door het duister begint, een afdaling in one eigen ziel op zoek naar waar we gewond, verward of verdwaald zijn. Op zoek naar ons hart en naar een gezonde mannelijkheid.
Een avond later gebruiken we daarvoor een oefening die 24 uur duurt, rondom het thema van ‘Lord of the Rings.. . Het reisgezelschap gaat op pad om de ring in de Doemberg te gooien, metafoor voor de innerlijke zoektocht die we maken. Maar ook metafoor voor de wereld waarin we ons momenteel bevinden. ‘De wereld staat in brand…’ zeg ik diezelfde avond, niet wetend dat ik de volgende ochtend hoor over de aanslagen in Parijs. Allerlei puzzelstukjes van de afgelopen weken en maanden vallen opeens op zijn plaats..
Ik zwerf al enkele maanden door België, van Gent naar Orval, van Hemiksem naar Nieuwrode, en afgelopen week bezocht ik Brussel. Ik hou van België, maar voel tevens een intens zware en deprimerende energie. Samen met Christiaan, een goede vriend, zie ik de film ‘Ardennen’, waarin twee broers uit de buitenwijken van antwerpen elkaar meesleuren in een diepe val, die eindigt in de donkere bossen van de Ardennen. De broers houden beiden van dezelfde vrouw. De één tracht uit het criminele circuit te komen waarin ze zijn opgegroeid, maar de andere trekt hem onverbiddelijk mee de afgrond in. De film tekent de zwarte (onder)kant van de Belgische samenleving.
Een andere film is blijmoediger: Le tout nouveau Testament. God blijkt in Brussel te wonen, een burgerlijke en kwaadaardige vader te zijn, en een dochter te hebben. Zijn vrouw – de godin – is een huissloof en zijn eerste zoon Jezus – is overleden. De dochter heeft schoon genoeg van de nare sfeer in huis, en saboteert haar vader. Ze gaat op pad naar de gewone mensenwereld om nieuwe apostelen te vinden. Een geniale film die de donkere kant van Belgie opnieuw toont, maar daar tevens iets tegenover zet: de dochter en de moeder redden de wereld.
In tegenstelling tot Nederland heeft Belgie de kleur zwart in zijn vlag, en die zwartheid is goed te voelen. Als ik een eerste lichtwerkmeditatie in Gent doe voelt iedereen de intense donkere energie die onder de oppervlakte sluimert. Mijn weken hier in België zijn soms uitputtend en zwaar, en toch voel ik dat hier een kracht sluimert die wakker wil worden, die naar het ‘licht ‘ wil. In tegenstelling tot nederland, die zijn eigen koers heeft getrokken na de 80 jarige oorlog, is belgie door de hele geschiedenis heen vaak onder de voet gelopen, door de duitsers, de spanjaarden, de fransen, de nederlanders etc. Winnen is geen optie. Meneer pastoor, de agent, de leraar, en de gemeentebeambte hebben groot gezag. Hiërarchie en autoriteit staan nog steeds hoog aangeschreven, en aan de andere kant staat is het gebruikelijk om een beetje te marchanderen met de wet. Een broeisel dat uitdaagt om je eigen plan te trekken, en het niet zo nauw te nemen. Gooi daar nog wat nationalisme bij, een blik vluchtelingen, werkeloosheid in trieste buitenwijken van de grote steden en het kruidvat is geboren.
In de film ‘Ardennen’ zie je waar het toe leidt bij twee broers die zich aan de onderkant van de samenleving bevinden. Maar film ligt vaak dicht bij de realtieit, zoals blijkt uit de aanslagen in Parijs, gepleegd door een drietal broers uit de wijk Molenbeek bij Brussel. Dit keer islamitische broers, hoewel de Islam er weinig mee te maken heeft. Het is eerder de uitzichtloosheid van jonge mannen, die geen toekomst, eer of eigenwaarde hebben, die leidt tot dit soort gruweldaden.
De aanslag lijkt een ‘gamechanger’ voor Europa, ten goede of ten kwade. Want in essentie is er maar één keuze: een keuze voor liefde of een keuze voor angst. Ik vrees dat in Nederland Wilders Wormtong al alles uit de kast heeft gehaald om zijn gelijk te halen, en opnieuw zijn voorstel om een muur om nederland heen te bouwen bekrachtigd. ‘Ons hart bevindt zich boven onze onderbuik’, las ik ooit op een verkiezingsposter. En dit is dan ook de grote uitdaging voor onze samenleving: reageren we vanuit onze angst, paniek, woede, pijn, of kunnen we de stem van het hart blijven volgen, net als de reisgenoten van het gezelschap dat de ring naar de Doemberg brengt. Er zijn vele verleidingen en valkuilen.
Terug naar de mannen in Orval. Na 24 uur vindt het verhaal over de ring zijn voleindiging. De mannen beseffen dat ze het kwaad niet buiten zichzelf kunnen plaatsen, niet buiten de cirkel. Het zit in ieder van ons. En daarmee sluit de kring: als laatste geeft de man die Gollem speelt zich gewonnen. Ook hij stapt in de kring, en de cirkel is compleet. Het ‘kwaad’ is overwonnen. Maar voor hoelang? En kunnen we dit ook in de wereld? Zien dat we allemaal deel zijn van hetzelfde verhaal en daar allemaal een plek in hebben: zoals het eerste artikel van de nederlandse grondwet aangeeft: iedereen die zich in nederland bevindt wordt gelijk behandeld, met andere woorden: hoort erbij. Kunnen we dat in Europa en in de wereld ook, of gaan we ten onder aan macht en tweedracht?
De collectieve uitdaging van nederland is ‘Je maintiendrai’: ik houd stand. In vrijheid, gelijkheid en broederschap….In België is de nationale leus ‘eendracht maakt macht’. Voorwaar niet gemakkelijk in een land dat soms zo verscheurd lijkt in twee delen: het Vlaamse deel en het Waalse deel.
Aan ieder van ons de uitdaging: zijn we in staat de ring van ego en macht in het vuur te gooien, ons hart te volgen en daarmee de grote dreiging van oorlog en verwoesting een halt toe te roepen?
DE OPENBARING VAN BRUSSEL
DEEL 1
Ik arriveer vroeg op een zondagochtendin Brussel, tesamen met Anne Wislez. Ze heeft me opgepikt bij Koningssteen, een klein kasteel tussen Antwerpen en Brussel waar ik een paar workshops moest geven op een festival. Pas de avond ervoor krijg ik helder waarom we energetisch werk gaan doen in het hart van brussel: nu de Brexit een feit is en Engeland verder wegdrijft van Europa, de italiaanse banken daarmee dreigen om te vallen, Frankrijk in een diepe crisis zit, Brussel ten onder gaat aan bureaucratie, en de enige stabiele factor Angela Merkel is, lijkt de metafoor van de Titanic voor Europa – “she can sink, and she will sink, sir” – niet heel ver weg meer. Dan zou het zomaar kunnen dat het leiderschap in Brussel heel hard nodig is, maar dan niet het leiderschap van bureaucraten, managers en omhooggevallen types al la Nigel Farage, maar politieke leiders die hun nek durven uitsteken, en handelen in belang van het groter geheel. Van verward bestuursschap naar helder koningschap. Denk: de zieke koning van Rohan uit Lord of the Rings die geneest en opeens zijn zwaard weer kan vasthouden.
Echter: helderheid en Brussel lijken twee tegengestelden. Brussel is een onduidelijke stad. De meeste Belgen die ik ken gaan er niet graag heen. Gent, Leuven of Brugge zijn veel leuker. Wat moet je in Brussel? Ook toeristen zie je er niet veel. Amsterdam en Parijs zijn veel meer in trek. Brussel is een beetje van alles, geen vlees en geen vis. Geen frans en geen vlaams, geen belgisch en geen europees.
Er is een mooie, nogal protserige markt, de koning heeft er een paleis, er zijn diverse wijken, denk Molenbeek, gedoe met taalgrenzen, en een enorm leger aan ambtenaren uit allerlei landen die samen de EU bestieren. Wees eerlijk: ben je al in Brussel geweest?
Toevallig ben ik er de laatste paar jaar een paar keer uitgestapt als ik er met de trein doorheen kwam. Op zoek naar, tja, op zoek naar wat? De enige plek die me keer op keer trok was de Kunstberg, waarvandaan je over het oude centrum kunt kijken. Hier staat dicht bij het koninklijk paleis het standbeeld van Godfried van Bouillon, fier op zijn paard gezeten. Hij torent uit over de stad, om het belgisch koningshuis enig fundament te geven. Op zijn sokkel staat: de eerste koning van Jeruzalem. Wat niet waar is, want hij wilde na de slachtpartijen van de eerste kruistocht de titel van koning niet aanvaarden. Hij werd stadhouder van Jeruzalem, en hing zijn zwaard aan de muur van de heilige grafkerk waar Jezus gestorven en begraven was. Dit nooit weer. Er volgden echter nog zes kruistochten, die de arabische wereld niet licht zouden vergeten. Maar dat is een ander verhaal. Hoewel, de aanslagen in Parijs, Brussel etc. lijken het tegenovergestelde te zeggen…
Als Anne en ik de auto parkeren onder het toeziend oog van Godfried van Bouillon is het rustig in Brussel. Een heerlijke, zonnige en stille zondagochtend. Straks zullen we met een groep ‘lichtwerkers’ verzamelen in de koningskapel, sint Jacob op de Caudeberg, de kerk die achter Godfried staat. De vogels fluiten en de temperatuur is heerlijk zwoel. Het lijkt een vakantiedagje en we besluiten eerst een kopje koffie te gaan drinken. Maar dan beginnen de eerste tekenen van onze speurtocht zich af te tekenen. Naast de auto ligt een parkje met een ovale vijver, en het beeld van een grote, naakte gevallen vrouw, die haar handen in afweer omhoog houdt. We kijken ernaar…Het beeld heet ‘la Rivière’ maar het had beter de ‘Gevallen vrouw’ kunnen heten. We denken allebei aan Maria Magdalena, de vrouw die ontkend en genegeerd is. Misschien staat ze ook wel symbool voor het gevallen vrouwelijke van Brussel. Deze wijk, met zijn statige paleizen, musea, boulevards, het monstrueus grote paleis van justitie met de gouden kroon erbovenop, de allee’s en parken die alles wat oud en krom is hebben rechtgetrokken, het plompe koninklijke paleis dat net als in Nederland waarschijnlijk leeg staat: het ademt allemaal een wat deftige, maar zielloze sfeer uit. Waar is de ziel? De ziel van Brussel, en de ziel van Europa?
We kunnen hem vooralsnog niet vinden, maar als we onze koffie nemen wordt een tipje van de sluier opgelicht.
We zitten in een koffiebarretje tegenover een mooie gotische kerk. ‘Weet je welke kerk dat is?’ vraag ik Anne. ‘Ik weet eigenlijk niet zoveel van Brussel,’ lacht ze verontschuldigend. Ik besluit de straat over te steken om het bordje naast de kerk te raadplegen en als uit het niets staat er opeens een gids naast me. De man legt uit dat hij betaald wordt door de Belgische overheid, maar dat er sinds de aanslag in Brussel geen toeristen meer te bekennen zijn, en dat hij zich stierlijk verveeld. “Vraag me alles wat je wilt weten,” zegt hij bijna wanhopig. Ik wijs naar de kerk. ‘Het is de Zavelkerk, opgedragen aan Onze lieve vrouwe, een van de drie gebouwen die tijdens de grote vernietiging van Brussel bewaard is gebleven. Maria is de beschermvrouwe van Brussel, en van de scheepvaart op de vele kanalen die door Brussel lopen. Ze wordt afgebeeld met een blauw gewaad en een kring van sterren.’ Opeens denk ik aan de vlag van Europa: blauw gewaad met 12 sterren. Pas de laatste tijd leg ik de associatie vaker tussen Maria en de Europese vlag. Kan het zijn dat ze ook de beschermvrouwe van Europa is, de ‘Moeder aller volken?’ Is dat de ziel van Europa die we niet kunnen vinden? Tenslotte is Europa hoofdzakelijk ontstaan op basis van economische grondslagen en geen spirituele. We worden vooral gedreven door collectief eigenbelang, maar enig hoger belang of spirituele basis is ver te zoeken, en dat is nu precies waar Europa mank aan gaat: we hebben het geld, maar missen het hart, de essentie. Niemand snapt daardoor waarom we bij elkaar horen. Zelfs het woordje ‘vrede’ klinkt te politiek, te berekenend, jawel, te economisch, want vrede betekent: dat we rustig door kunnen gaan in onze gigantische europese comfortzone. Ware het niet dat er de laatste jaren overal scheuren komen in onze zeepbel. De rest van de wereld klopt aan de deur. Syrische vluchtelingen komen massaal onze kant uit ( er wonen er nu twee in mijn huis, maar dat is een volgend verhaal), de Titanic zinkt, er zijn te weinig reddingsboten, sluit de poorten naar de benedendekken…
Ik vertel Anne van mijn ontdekking en we besluiten samen de kerk te bezoeken. ‘Misschien kunnen we hier straks terugkomen met de hele groep?’ bedenken we, maar daar blijkt geen tijd voor te zijn als ons avontuur eenmaal is aangevangen, want de speurtocht leidt ons naar een heel andere locatie: het echte oude hart van Brussel…
In de koningskapel doen we een meditatie met een vijftiental mensen: de helft uit Nederland, de andere helft belgen. In de kapel hangen aan weerszijden twee gigantische schilderijen. Links een afbeelding van de gekruisigde Christus, met vele mensen eromheen. Titel: CONSUMMATUM EST. ‘Het is volbracht.’ Rechts hangt een soort pendant ervan. Het kruis is leeg, maar alle volkeren van de wereld knielen ervoor neer, en wijzen naar degene die aan de voet van het kruis zit: Maria Magdalena. Titel: VENITE AD ME. ‘Kom tot mij.’ Het lijkt een stille hint van de schilder. Jezus is verdwenen, en iedereen komt bij Maria Magdalena, de apostel der apostelen. Mannelijk en vrouwelijk aan weerszijden van het altaar, en daar tussenin loopt een kaarsrechte lijn die begint in de tuin van het koninklijke paleis, door het altaar en het koor heen, door de kerkdeuren, via het koningsplein, tussen de benen van Godfried van Bouillon door, de trappen af, via het beeld van de statige koning Albert, de straat over, door het beeld van koningin Astrid, die deemoedig doch streng haar blik op Albert gericht heeft, langs de kerk van Maria Magdalena naar de Grote Markt, om uiteindelijk te eindigen, nog steeds in dezelfde rechte lijn, in de Koekelberg basiliek. Hier is iemand met een passer en haak aan de weer geweest, geen twijfel mogelijk. Dwars op deze lijn ligt de lijn Paleis van Justitie – Godfried van bouillon – Europese Unie. Alles tezamen vormt het een gigantisch kruis dat over de stad is gelegd van de vier grote machten: Koningshuis, Recht, Politiek, Kerk. Het volk komt er wat bekaaid vanaf…
Een van de vrouwen uit de groep vertelt dat onder het koningsplein een oudere laag van de stad schuilgaat, met de ruïnes van een ouder koninklijk paleis. Dat van Isabella en Albrecht, maar ook hoofdresidentie van Karel V. We besluiten om af te dalen in de catacomben van de geschiedenis en betreden via de beerput de oude ondergrondse gewelven van het koningsplein. Nooit geweten dat hier vanalles onder de grond zat. De rest van de groep ook niet. De sfeer ondergronds is magisch, mystiek en verlaten. Allerlei zalen, gewelven en gangen herinneren aan grote banketten en feesten, aan overdaad en decadentie, aan politieke en koninklijke uitspattingen die betaald werden uit de kas van het volk, en waar tussen de kippenbout en de chipolatapudding de belangrijkste beslissingen over Europa werden genomen. De macht aan de elite. Totdat een grote brand het paleis in de as legde en er niets anders overbleef dan een herinnering. Het paleis werd afgebroken, de helling werd volgestort en gladgetrokken – het huidige koningsplein – en erbovenop verscheen onze Godfried.
Als we bij de diepste en oudste lagen van de koninklijke fundamenten zijn aangekomen, zegt een van de mannen: ‘Wij Belgen zijn altijd veroverd en overheerst geweest; door de Romeinen, de Fransen, de Spanjaarden, De duitsers, de Nederlanders. Misschien dat we daarom de hoofdstad van Europa zijn geworden. Iedereen komt hier binnen. Maar wat ik me afvraag: waar zijn de oude Belgen gebleven, de Eburonen, de dappere Galliers, de moedige Kelten, de edele Merovingers? Julius Caesar noemde de Belgen de dapperste van alle Galliers… Maar kijk wat er nu van ons geworden is. Frans tegen vlaams, nationalistische groepen tegen de elitaire europese bestuurders… We lachen om ons koningshuis. Brussel is een verdeelde stad, met allerlei stadsdelen die geen bestuurlijke verbinding met elkaar hebben. Ons land is diep verdeeld. En dat terwijl ons landsmotto is ‘eendracht maakt macht’.” Hij zucht. Het verdriet van Belgie. We staan er teneergeslagen bij, totdat iemand een bak met belgische vlaggetjes ziet staan. De nederlanders wijken terug en maken een erehaag voor de vier belgen. ‘Leve de Belgen! Dat er eerherstel mag komen voor de oude belgen!’ De vier belgen staan op de fundamenten van het oude paleis en stemmen af op de oude bron van hun volk. Als nederlanders kijken we ernaar en ondersteunen we dit kleine ritueel.
Dit ritueel legt de weg bloot naar het hart van de oude stad, de nulpunt van Brussel, de historische geboorteplaats die lang geleden vergeten is. Want op een oude kaart van de stad die in de catacomben hangt zien we opeens waar de stad begonnen is: op een eilandje in de rivier de Zenne. Opeens denk ik aan de clou van deze ochtend: het beeld van de gevallen vrouw, dat la Rivière heet. Natuurlijk, een dorpje of stad ontstaat altijd aan de oevers van de rivier. Op het eilandje is een pleintje te zien, en een kerk, waarvan we de naam niet kunnen lezen. Uit het stratenplan kunnen we afleiden waar we heen moeten: langs de Grote Markt, dat dus niet het oude centrum is, de steense straat uit, en daar moet de kerk staan. Maar als we daar aankomen, blijkt er noch een rivier, noch een kerk te zijn. De zenne is een paar eeuwen geleden overdekt, en de kerk is verdwenen. Als we nog een klein eindje verder lopen over de Borgwal, eindigt de straat bij een oude industriele markthal. Ik besluit naar binnen te gaan om eens navraag te doen. In het midden van de hal staat een merkwaardige puntige pyramide. Daarnaast hangt een bordje. ‘Dit is de bron van Brussel, op de het oude marktplein. Hier stond de Sint Gorikskerk, die de beenderen herbergde van de heilige Goedele, de beschermheilige van Brussel.’
De hele groep verzamelt zich even later om de pyramide en we stemmen af: we voelen de aanwezigheid van Goedele, die een dochter bleek te zijn van een merovingische graaf, en zus van Pepijn van Landen. Was dat niet een van de hofmeiers aan het hof van koning Dagobert, de laatste Merovingische koning die vermoord werd door de karolingers? Allerlei schimmen uit de geschiedenis doemen opeens op. We zien een vrouw met een hand voor de mond geslagen. Verraad. Ondergang. Waarschuwing.. Wat wil deze vrouw ons zeggen? Er blijkt een kleine tentoonstelling te zijn in de onderaardse gewelven van de markthal. Opnieuw gaan we naar beneden en dalen we af in de tijd, op zoek naar sleutels die inzicht geven in de geschiedenis, waardoor we helderheid krijgen over de toekomst. Hier, onder de gewelven van de markthal horen we het geklater van de bron. Het hart van Brussel. Brucsolae. Brug over oude moerassen. Hoe toepasselijk in deze tijd.
Maar wie was Goedele? Iemand googelt Goedele. Er blijkt een heuse Goedele kathedraal te zijn, waar haar beenderen naar toe zijn gebracht. De speurtocht is nog niet ten einde. Opnieuw doorkruisen we de stad, op zoek naar de Goedele kathedraal, later omgedoopt in de Sint Michiels en Goedele kathedraal. Deze plek is niet moeilijk te vinden. Iedereen kent haar: het is de kathedraal waarin oa. Philip met Mathilde is getrouwd. Ook daar is een crypte, een onderaardse ruimte waar de restanten liggen van een oudere onze lieve vrouwe basiliek, gelijkend op die van maastricht en munster. Als we de crypte uitkomen kijkt een vriendelijke gids ons aan. ‘Koedele? Ick vertel joelie kraag over Koedele,” zegt hij met frans/belgisch accent. De goede oude man begint de geschiedenis te vertellen: hoe ze als jong vroom meisje al de Heer aanbad, hoe de duivel haar lantaarn uitblies als ze in het donker naar de kerk ging, en hoe een engel het licht weer aandeed. Een soort lichtwerker avant la lettre..
Van haar beenderen is niet veel over, vertelt de man, alleen een tand. “Als joellie willen leidt iek joellie erheen.” We knikken instemmend. De man loopt naar een hoek van de kathedraal die afgesloten is, haalt een grote sleutel uit zijn zak en morrelt aan het hek. Het hek valt bijna uit zijn voegen als hij het opent en we treden een oude schatkamer binnen. Daar, in een glazen vitrine, staan de relieken van 11 belgische en 1 buitenlandse heilige, sint Agatha. En de tand van de heilige Goedele. We hebben haar gevonden, althans: wat er van haar over is. Haar schedel ligt ergens in duitsland, in eibingen, als cadeau aan Hildegard von Bingen. Hé, hebben we die ook nog.
Als we teruglopen zien we een prachtig gouden beeld van een gekroonde Goedele naast het altaar staan. Aan de andere kant staat een gouden Sint Michiel. Ze kunnen elkaar alleen niet zien. Het doet met denken aan een oud stripverhaal van Suske en Wiske, waarin twee verliefde standbeelden met de rug naar elkaar toestaan. De dichter en het herderinnetje. Aan het eind van het verhaal worden de twee beelden omgesmolten tot een nieuw beeld: dat van amor, de liefdesgod.
Voor ons is de reis klaar. We zijn bekaf, snakken naar een belgische trappistenbiertje, een stevige maaltijd en rust voor onze voeten en harten. Ursula, een vlaamse van in de tachtig en goede vriendin en lichtwerker, ziet er wat verfomfaaid uit, maar ze heeft de hele tocht dapper volgehouden. Aan de maaltijd overlopen we nog eens de wonderlijke synchroniciteiten van de dag. Het was een echt avontuur…naar het hart van Brussel, en naar de ziel van Europa.
DE OPENBARING VAN BRUSSEL
Deel 2
Als ik deze zomer met Christiaan en Tineke, dierbare Belgische vrienden van me, en Anne, mijn belgische lief, naar het zuiden van Spanje rijd, stoppen we onderweg in Toledo. Deze oude stad blijkt de vroegere hoofdstad van Spanje te zijn en de bakermat van de Kabbalah, het joodse mystieke gedachtengoed uit de middeleeuwen.
In een boek over de Levensboom, zoals de kabbalah ook wel wordt genoemd, wordt beschreven hoe het systeem van de 11 sefiroth, die tezamen de boom vormen, is terug te vinden in het stratenpatroon van de stad. Het lijkt mij nogal een boude bewering, aangezien de oude stad een wirwar van straatjes is. Hoe lang ik dit werk al doe, ik heb altijd nog een zekere scepsis die nooit helemaal weggaat. Maar of het de warmte is – de temperatuur loopt tijdens ons bezoek op tot boven de 45 graden, zuidelijker in Cordoba zelfs boven de 50 graden! – of de mix van Sangria, vakantie en avontuur: als we een meditatie doen zie ik duidelijk het beeld van de Levensboom boven de hele stad, die uitstraalt over heel Spanje.
Hier is een oud mystiek symbool dat diep geworteld zit in de stad, hoe de Spaanse kroon ook zijn best gedaan heeft alle joodse en arabische invloeden definitief uit te wissen. Ze hebben niet alleen alle Joden verbannen en Moslims terug over de Straat van Gibraltar gejaagd, uiteindelijk besloten ze ook de hoofdstad te verplaatsen naar Madrid. Waar Toledo een oude wijze vrouw is, zo lijkt Madrid meer op een zwarte Weduwe: een machtige stad met duidelijke aanwijzingen van veel geld, corrupte investeringen en verkeerde machtsinvloeden. Madre, de stad van de Moeder.
Spanje had ons in de greep. We zochten vanalles op over de Inquisitie, de macht van kerk en staat, over de dictatuur van Franco en over de periode waarin ooit jodendom, islam en christendom zo vredig en vruchtbaar naast elkaar hadden geleefd, waardoor er een grote bloei ontstond.
Ik ben het al bijna weer vergeten als twee gebeurtenissen me wakkerschudden. De eerste is het boek van Dan Brown, Oorsprong, dat zich afspeelt in Spanje en een aantal thema’s aanraakt die wij eveneens hadden gevoeld: onder andere de grote macht van kerk en staat, die zich destijds helemaal uitbreidde tot de Lage Landen. Nederland had zich vrijgevochten, België bleef onder de plak van het Spaanse koningshuis. Een verschil dat zich nog steeds toont in de manier waarop we met autoriteit omgaan. De nederlanders zijn vrijgevochten, assertief en direct, en de Belgen schikken zich eerder naar autoriteiten en machtshebbers, maar gaan onderhuids of achterlangs nog steeds in verzet.
Dan Brown (in het nederlands Daan Bruin, wat een stuk minder episch klinkt, maar dat terzijde) kent Spanje op zijn duimpje en zijn boek leest als een spannende pageturner.
De tweede gebeurtenis die me opvalt is de vlucht van Carles Puigedemont naar Brussel. Het lijkt op een spannende achtervolging en ik bedenk me hoe hij vanuit Catalonië ongezien naar België is gekomen om daar een veilig toevluchtsoord te zoeken. Ik moet denken aan de geheime Katharenroute tussen Spanje en Frankrijk, die ik zelf ooit heb gelopen in omgekeerde volgorde, tezamen met Carlos, zoon van prinses Irene en Carlos van Spanje. Onze overnachting in het klooster van Montserrat deed niet onder voor één van de scenes uit Dan Brown’s boek. Maar daarover een andere keer meer.
Puigdemont heeft met zijn onafhankelijkheidsstreven tegen het zere been van de Madre aageschopt, en de Spaanse regering wil hem voor 30 jaar de gevangenis ingooien, wegens opruiing tegen de staat. Als ik de man tien minuten op de televisie hoor praten weet ik direct dat hij een integere en wijze man is, ook al lijkt afscheiding van Spanje me helemaal niet zo’n goed idee. Kan het zijn dat hij eveneens vecht tegen de grote macht van de Staat, die na de periode van Franco weliswaar democratisch is geworden, maar wellicht nog steeds de oude trekjes heeft van de oude grootmacht? Het extravagante politieoptreden tijdens het referendum doet er wel aan denken.
Brussel. Europa hoort zijn verhaal aan en wil zijn vingers niet branden. Stel je voor dat iedereen zich wil afscheiden? Schotland, Baskenland, Vlaanderen, Friesland… De belgische partij NVA, die onder de kroon van België uitwil, ontvangt hem hartelijk. De rest van de wereld houdt zich gedeisd. Ik heb het er met Christiaan, Tineke en Anne over. Wonderlijk hoe niemand schijnt te realiseren dat als de man wordt uitgeleverd aan het Spaanse gerechtshof uiteindelijk iedere politicus kan worden opgepakt als het de Staat niet aanstaat. Het is de kracht van het woord tegen de macht van de Staat. Een zweem van de oude inquisitie en Spaanse macht doet zich weer gelden.
‘s Nachts lig ik te woelen in mijn bed. Het lijkt alsof er een hele doos met puzzelstukjes is omgedraaid waarvan ik het patroon niet kan herkennen. Maar op de een of andere manier lijkt alles met elkaar verbonden. De Levensboom in Toledo; de Kabbalah cursus die Christiaan en Tineke volgen; de vlucht van Puigdemont; zijn berechting op 4 december, vlak voor sinterklaas ( wonderlijk toeval: kan-ie in de zak mee terug naar Spanje); de beelden van het Paleis van Justitie waar de uitspraak plaatsvindt; de wandeling die we vorig jaar met een groep door Brussel maakten; het Spaanse paleis van Ferdinand en Isabelle van Aragorn dat na een grote brand tijdens een van de overdadige banketten was afgefikt… De brokstukken buitelen ‘s nachts over elkaar heen. Waarom intrigeert me dit zo? Wat wil er gezegd of getoond worden?
Uiteindelijk heeft de Belgische kroon de Spaanse kroon vervangen, of toch niet helemaal? Is er onderhuids nog iets gaande dat doet denken aan de oude machtswellust van het spaanse koningshuis? Brussel is de hoofdstad van Europa geworden, maar is daarmee de macht van het volk en de democratie gegarandeerd?Of is de macht louter vervangen door nieuwe machthebbers, grote bedrijven die achter de schermen de dienst uitmaken? De zaak Puigdemont lijkt een soort lakmoestest te zijn voor Europa.
Ik kijk voordat ik in slaap val nog eens op de kaart van Brussel, die Christiaan die dag heeft gekocht. Vanuit de koninklijke kapel lijkt er een rechte lijn door de stad te lopen, dwars door het standbeeld van Godfried van Bouillon, nog enkele andere troonopvolgers, naar de Grote Markt waar het stadsbestuur zetelt. Een andere lijn staat daar haaks op: Vanuit het monumentale Paleis van Justitie, ook weer door Godfried heen – de man heeft een nogal centrale rol – door het park van Brussel om te eindigen in een fontein. Wonderlijk einde. Ik trek de lijn nog eens door en kom bij het Spaanse consulaat uit.
Het hele park is nogal vreemd aangelegd, met twee grote diagonale paden erdoorheen. Wie bedenkt zoiets?
Als ik uiteindelijk in slaap val lijkt alles in een grote blender te worden gehusseld. Om vier uur word ik wakker. Ik zie het opeens glashelder voor me. It’s all about connecting the dots. Ik grijp opnieuw naar de plattegrond van Brussel en voor mijn oog wordt het mysterie zichtbaar: het koninklijke park, met paleis, parlement, musea, fonteinen en koninklijk circus is aangelegd in de vorm van de Levensboom! Mijn mond zakt open van verbazing. De kabbalah, de joodse mystiek, ligt goed verscholen – voor iedereen zichtbaar – midden in de stad. Maar waarom? Tot welk doel? Om macht te vergaren? Om een spiritueel doel te dienen?
En waarom wordt dit mij nu getoond? Wat heb ik hiermee te maken? En Puigdemont?
Wordt er vanuit de spirituele wereld iets geopenbaard omdat het tijd wordt dat we als bevolking op gaan staan?
Ik ga naar de film ‘An Inconvenient Truth’ deel 2, van Al Gore, en voel de mate van urgentie. We leven maar door in Europa alsof we op het bovenste dek van de Titanic zitten, maar ondertussen staat het water al tot de lippen. Iedereen voelt het, maar niemand wil eraan. Vluchtelingen komen in hordes naar het bovenste dek om te overleven, maar wat doen wij? We sluiten de hekken naar de onderste niveau’s. ‘Derde klas.’ Niet iedereen kan tenslotte in de reddingssloep. Ondertussen vermaken we ons met de doorgaande amerikaanse soapshow van Donald Trump en vergeten we waar het echt om gaat. House of Cards is inmiddels ingestort, en de show gaat gewoon verder, maar dan in het echt.
Wat kan de Levensboom ons vertellen? Wat heeft de joodse mystiek ons te zeggen in deze chaotische tijd? Dat we ons weer moeten verbinden met de onzichtbare wereld, met het goddelijke? Dat we zelf een proces van inwijding doormaken, om de hemel op aarde te brengen? Dat we naar de vervorming van macht en ego moeten kijken om weer zuiver te worden, zoals de katharen en de Esseense mystici?
Het verhaal is nog niet klaar. Het enige dat ik weet is dat ik mijn deel moet delen, moet inbrengen, zodat het aan kan sluiten bij andere puzzelstukjes. Binnenkort zet ik mijn eigen stichting op: Tree of Life Foundation, zoals mijn bedrijf al vele jaren heet. Het moet me helpen om een wat steviger juridische en financiële bodem te creëren voor het werk dat ik doe. De Levensboom…
DE OPENBARING VAN BRUSSEL
Deel 3
‘Kan de Tree of Life misbruikt worden voor duistere doeleinden?’ Dat is de vraag die zich steeds verder opdringt terwijl ik me verdiep in de Levensboom van Brussel. Is het mogelijk spirituele symbolen te gebruiken voor macht, ego-motieven en financieel gewin? Eerst vond ik het nog een bijzonder en spannend idee dat ik een levensboom heb ontdekt in de lijnen van het Warande park van de Belgische hoofdstad, maar langzaamaan bekruipt me een duister gevoel. Op de ‘sefiroth’ van de Levenboom staan diverse machtige organisaties en bouwwerken die allemaal niet zo’n fris verleden hebben. Waar begeef ik me in?
’Pas op,’ zei laatst een vriend van me, ‘ er zijn krachten die liever niet hebben dat je hierin grasduint en er belang bij hebben dat dingen verborgen blijven.’
Het majesteuze koninklijke paleis dat op de sefiroth van de kroon staat – hoe toepasselijk – is gebouwd door Leopold II, de tweede koning van België. Even zoeken op Google leert dat deze man allesbehalve een vriendelijke, wijze monarch was. Hij wilde België tot een groter, beter en mooier land maken, maar de manier waarop hij dat deed nam montrueuze vormen aan. Hij gebruikte Congo als prive kolonie en met het geld dat hij won door de ivoor- en rubberhandel bouwde hij diverse molochen van gebouwen om Brussel meer aanzien te geven: Het koninklijk Paleis, het Paleis van Justitie, de triomfboog in het Jubelpark, etc. In Congo voerde hij een waar schrikbewind, waar verkrachtingen, martelingen, moord en verminkingen aan de orde van de dag waren. De schttingen van omgebrachte Congolezen varieert tussen de drie en tien miljoen mensen. Als kinderen niet hard genoeg werkten in de rubberindustrie werd hun hand afgehakt. Op de googlepagina van Leopold II staat een fotocollage van zwarte kinderen met afgehakte stompjes armen.
Maar blijkbaar was de monarch ook gegrepen door spirituele, kabbalistische motieven. De architect van het kolossale Paleis van Justitie was lid van de vrijmetselarij. Het paleis, waarvoor 3000 woningen van de volkswijk de Marollen moesten wijken, ligt op een rechte lijn met ‘tifferet,’ de centrale sefiroth van de Levensboom, symbool van het hart. Het Justitiepaleis, gebouwd met het bloed van Congolezen, hangt daarmee als een loden steen aan het hart van Brussel en daarmee aan het hart van heel België. Een slavernijverleden dat hoogstwaarschijnlijk nog niet verwerkt of geheeld is. Een zwarte bladzijde in de geschiedenis van België.
‘Zwarte Piet discussie? Nee, wij hebben nergens last van,’ lees ik in de Belgische media. ‘Wacht maar tot zwarte mensen hun mond open doen… ‘ denk ik stilletjes.
‘Weet je dat er een tweede park is dat volgens de Kabbalah is ontworpen?’ Sms-t Ronald de Bruin, die onlangs is meegeweest op een reis door Egypte. ‘Kijk maar eens naar het Jubelpark…’ Ik pak direct mijn Ipad en kan het haast niet geloven, maar als ik op Google maps kijk zie ik dat hij gelijk heeft. Hoe is het mogelijk: twee parken die de Levensboom weergeven? Hier is echter de sefiroth voor het hart, Tifereth, verdwenen door de aanleg van een tunnel. In plaats van het hart is er nu een gat in het park waar auto’s doorheen razen. De andere sefiroth zijn nog in tact. Ook dit keer liggen er belangrijke en machtige organisaties op de verbindingspunten van de Levensboom: Het museum voor het leger, banken, een moskee. Aan de basis van de Levensboom liggen de machtsbolwerken van deze tijd: de Europese Unie en de Europese Raad. Daartussendoor loopt de Wetstraat, de Kalverstraat van de moderne macht. Ook hier is de Levensboom gebruikt om macht, invloed en rijkdom te vergaren. Het verhaal begint behoorlijk groot te worden, bedenk ik als ik naar bed ga en me klaar maak om met een groep de volgende dag naar het Warandepark te gaan.
’s Morgens vertrek ik in alle vroegte met Marc, Christiaan en Tineke naar de Belgische hoofdstad. We nemen de route via Tervuren, het Wassenaar van Brussel. Hier wonen alle rijke Europese ambtenaren en diplomaten in een bosrijke omgeving. Vanuit Tervuren loopt een brede allee richting de stad, aangelegd door, jawel, Leopold II. Als we echter de allee af rijden slaat de schrik om mijn hart. Alle kastanjebomen langs de allee zijn gekapt. Het is een slachtveld van karkassen van afgehakte bomen. ‘In de krant stond dat de bomen ziek waren waren,’ vertelt Christiaan.
‘Dat geloof je toch niet,” mopper ik boos. Ik kan er niet tegen dat bomen worden omgehakt. Dat raakt een gevoelige snaar. Als kind had ik een heel intieme band met bomen. Voor mij waren het levende wezens. Omhakken staat voor mij dan ook gelijk met moord. Als we even later langs het hoofdkantoor van Monsanto rijden, die onlangs weer 5 jaar vrijstelling hebben gekregen om hun landbouwgif in Europa te verkopen, bereikt mijn boosheid een kookpunt. Het gebouw van Monsanto ligt evenseens op de Tervurenlaan en herbergt een kantoor van de ING. Ja hoor, alle machthebbers op een kluitje, in rechte lijn met de kroon van de Levensboom van het Jubelpark. Het wordt steeds duidelijker wie hier aan de touwtjes van de macht trekt.
Bij het Jubelpark stappen we uit en Marc en ik lopen via de middenlijn van de Levensboom – langs het gat van het hart – richting de Europese Unie.
Vandaar lopen we verder naar park nummer 1, Het Warandepark, waar we hebben afgesproken met de anderen. Het is regenachtig en koud; een sombere en gure december ochtend. In het park rondom de vijver van de Da’ath, de 11e ‘sefiroth’ van de Levensboom, verzamelen zich vijf mannen en vijf vrouwen. Later voegt zich een elfde toe.
Bart Van Sichem De Combe, een ware kabbalist en kenner van de Levensboom, geeft een uitleg van het systeem waarin we staan. ‘De Da’ath is de plaats van transformatie,’ vertel hij. Het is het zwarte gat waar je langs moet om de hogere sefira te bereiken, en soms wordt het vereenzelvigt met de zwarte nacht van de ziel. Het is de smalle poort waar je doorheen moet om het hoogste te bereiken. Omdat het winter is staat er geen water in de vijver. We besluiten voor de meditatie in het middelpunt van de vijver te gaan staan.
Iets verderop, dichter bij het koninlijke Paleis, staat een alchemistische afkorting op de muur in grote gietijzeren letters: V.I.T.R.I.O.L. In de alchemie betekent dit VISITA INTERIORA TERRAE RECTIFICANDO OCCULTEM LAPIDEM. ‘Bezoek het binnenste van de aarde en door reiniging zul je de steen der Wijzen vinden.’ Een duidelijke verwijzing van de bouwers van het park naar het kaballistische gedachtengoed. Je moet afdalen in de aarde – en in jezelf – om van lood goud te maken… In gedachten dalen we allemaal in onszelf af en stemmen we af op de boodschap en bedoeling van deze winterse expeditie, terwijl onze tenen vernikkelen van de kou.
‘Ik voel dat we een verbinding moeten maken tussen het paleis en het hart,’ zegt Anne. We kijken naar het paleis dat er totaal verlaten en leeg bij staat. Geen teken van leven te bekennen. Er staat zelfs geen kerstboom in de tuin. Ik stel me voor hoe Leopold de tweede er leefde met zijn gezin. Zijn oudste zoon, kroonprins Leopold, viel op zijn tiende in een vijver, kreeg longontsteking en hartkwalen en overleed. Het huwelijk tussen Leopold en zijn echtgenote verzuurde, en hij nam uiteindelijk een maitresse. Zijn drie dochters groeiden op in een liefdeloze omgeving, werden op jonge leeftijd uitgehuwelijkt aan andere prinsen om meer macht te vergaren in europa en verdwenen van het toneel. De meesten eindigden tragisch, berooid of eenzaam.
‘Zou dit de vijver zijn?’ denk ik terwijl ik kijk van de plek waar we staan naar het lege Paleis. In gedachten zie ik een klein meisje achter een groot fluwelen gordijn gluren. Een schim uit het verleden. Wat een leegte, wat een verdriet, wat een megalomane machtswellust. Zou dat komen door de pijn van een gestorven zoon, of was het feit dat de kleine prins stierf aan een hartaandoening juist het gevolg van het tirannieke gedrag van de koning?
De kou dwingt ons naar een cafeetje te gaan, waar we onze ervaringen in het park beschrijven. Steeds meer puzzelstukjes vallen op hun plaats en er wordt druk gepraat. Verschillende leden van onze groep blijken voor Europa te werken, terwijl ze onderhuids dit alchemistische werk van de ziel doen. Het voelt alsof je hier in België daar nog minder mee naar buiten kan treden dan in Nederland, op straffe van een moderne heksenverbranding. Belachelijk maken, ontkenning, zweverij, etc. Bovendien kun je er je geld niet mee verdienen, dus de meesten blijven werken voor het systeem, terwijl ze stilletjes een weg zoeken om vrij te worden uit de Matrix. Maar hoe? Hier komt het spirituele symbool van de Levensboom te pas. Door je er op af te stemmen, door je te vereenzelvigen met de diverse sefiroth krijg je inzicht in je eigen leven; in je kwaliteiten en zwakheden en wordt een weg aangegeven om je ziel te verheffen. Uiteindelijk is het een persoonlijke, soms eenzame weg, die je uitnodigt om de tredmolen van het alledaagse op te geven om de hogere regionen van het spirituele domein te betreden. Geen menselijke macht maar goddelijke macht, door je over te geven aan een een hogere Wil.
In mijn eigen leven lijkt het er echter om te gaan vooral de onderste regionen te ontwikkelen. De bovenste zoals de kroon ken ik redelijk goed, maar juist in de onderste sefiroth liggen mijn uitdagingen: geld, macht, aards bestaan en succes. Als ik naar het symbool van de Levensboom kijk zie ik opeens mijn weg glashelder voor me. Mijn allereerste boek ‘De Terugkeer van de koning’, dat in 1996 verscheen staat symbool voor de kroon. Mijn tiende boek, dat binnenkort verschijnt en HEEL DE WERELD gaaat heten, is voor mij de onderste – tiende – sefiroth Malchoet, oftewel het aardse koninkrijk. In een boek over de Kabbalah staat de betekenis van de Malchoet: het verborgen vrouwelijke element. Laat dat nu het centrale thema van het boek zijn. Om daar uit te komen moet ik echter langs Yesod, de foundation. Ik moet denken aan de Tree of Life Foundation; de stichting die ik aan het oprichten ben om meer geld te verzamelen voor het werk dat ik doe. Alles past als een puzzel in elkaar. Van kroon naar koninkrijk, van hemel naar aarde.
Ondanks dat ik zo rood sta als wat, mijn nieuwe boek veel meer tijd neemt dan ik hoopte, en allerlei projecten zich voortslepen alsof ze zich aan het einde van een triatlon bevinden, heb ik opeens weer vol vertrouwen in de weg. Het is nog niet klaar…
DE OPENBARING VAN BRUSSEL
deel 4
In het Brusselse cafeetje waar we met zijn elven verblijven – na ons bezoek aan het Tree of Life/Warande park – besluiten we dat onze volgende locatie het Paleis van Justitie is. Daar wordt binnen enkele dagen Puigdemont berecht. Niet dat ik zo voor afscheiding ben van Catalonië – want dat riekt al snel naar een soort nationalisme dat je ook bij de Vlaamse afscheidingsbeweging ziet- maar de manier waarop de Spaanse regering er mee omgaat slaat echt alles: grof politiegeweld, onderdrukking en machtsmisbruik en het arresteren van politieke tegenstanders om ze de mond te snoeren. Kortom, het zaakje stinkt. De machthebbers in Spanje vallen terug op de oude praktijken van Franco, de Inquisitie en Los Reyos Catholicos, zoals we dat ook hebben ervaren tijdens onze reis naar Andalusië. We besluiten een meditatie te doen voor een eerlijke en democratische berechting van Puigdemont.
‘Weet je dat er vandaag al duizenden Catalanen gearriveerd zijn om voor de vrijlating van Puigdemont te demonstreren?’ vertelt Ronald die in Brussel woont. ‘Ze plannen een grote demonstratie op 7 december en verwachten wel 10.000 mensen!’
Als we op de lange allee lopen die vanaf het hart van het park naar het Justitiepaleis loopt komen we langs de koninklijke kapel met het beeld van Godfried ervoor. We nemen een groepsfoto voor onze Godfried, en besluiten even een bezoek te brengen aan de kapel. Hier kwam ik zo’n tien jaar geleden voor het eerst, toen we met een groep uit Orval met z’n allen naar Brussel reden om water van de bron van Mathilde naar Godfried van Bouillon te brengen, en daarmee naar het Belgische koningshuis. De kapel was destijds dicht, en we lieten wat water achter voor de ingang van de kerk.
Nu, zoveel jaar later, na de ontdekking van de twee schilderijen van Maria Magdalena en Jezus in de kapel, de geometrische lijnen van de Kapel naar de Koekelberg, en van het Paleis van Justitie naar de Levensboom in het Warandepark, is de volgende lichtwerkactie aan de beurt: het pompeuze Paleis van Justitie. Als ik er op afstem krijg ik de volgende informatie door:
‘Het paleis van Justitie in Brussel representeert waarheid en gerechtigheid. De kroon bovenop dit kolossale gebouw wijst naar de hemel en vertegenwoordigt de verticale lijn naar de spirituele waarheid. Het is die spirituele kracht die jullie aanroepen om helderheid en duidelijkheid te geven aan de Europese situatie. De aardse gerechtigheid moet verbonden worden met de spirituele gerechtigheid. De rechterlijke macht staat tussen de goddelijke wereld en het volk. De rechter bemiddelt als het ware tussen die twee polen. Je zou kunnen zeggen dat hij een soort hogepriester is. Op Europees niveau dient de politiek eveneens afgestemd te zijn op de goddelijke rechterlijke macht.
Zet het Paleis van Justitie in het licht. Draag energetisch bij aan het proces van waarheid en gerechtigheid zodat Europa van binnenuit kan transformeren en de macht van de bureaucratie gebroken wordt. Eer het zwaard van de waarheid zodat het werkelijke leiderschap terugkomt, het spirituele leiderschap wat nodig is om Europa naar een volgende fase van ontwikkeling te brengen.’
Als we op het plein voor het paleis aankomen zien we dat het gebouw in de steigers staat. ‘Het staat al dértig jaar in de steigers,’ vertelt iemand uit de groep. ‘Er is geen plan en geen geld om het te renoveren. Het gebouw is te groot…’ Inderdaad, het is zo kolossaal dat je er mismoedig van wordt, zeker met het koude en grauwe weer op deze zondag. We lopen eromheen en komen aan de achterkant uit. Daar, in de snijdende wind die langs de stenen wanden en pilaren van het paleis giert, houden we elkaars handen vast. Bart, de kabbalist, spreekt hardop een gebed uit voor bescherming, voor het aanroepen van engelen en machten, en de verbinding van het gerechtsgebouw met het hart. Dat lijkt de essentie te zijn van ons werk: het hart terug brengen, zowel in het gerechtsgebouw, in Brussel en in Europa.
Bovenop het gebouw staat een afbeelding van een weegschaal, symbool voor het westerse rechtssysteem. Maar het doet me ook denken aan de weegschaal van de egyptische godin Ma’at. Ze weegt het hart van iedere ziel die gestorven is, en als het hart net zo licht is als een veertje mag de ziel door naar het paradijs. Hier lijkt het hart – aan het ene uiteinde van de allee – op een weegschaal te liggen met aan de andere kant dit giganteske brok steen. Dat veertje kun je hier gevoeglijk vergeten… Het voelt allemaal loodzwaar aan. En toch, terwijl we ons verbinden met elkaar, elkaars handen vasthouden en de connectie maken met de innerlijke wereld, straalt er wat licht naar binnen. We vragen om bescherming en rechtvaardigheid voor de catalaanse president Puigdemont.
Na afloop van ons ritueel lopen we de volkswijk de Marollen in en zoeken een restaurant om te eten. Onze taak lijkt gedaan en er wordt nog vrolijk nagepraat.
Als ik echter de volgende dag opsta voel ik me zwaar en bedrukt en in mijn hoofd hangt een zware mist.
‘Kan het zijn dat we iets over het hoofd hebben gezien?’ vraag ik aan Anne. ‘Dat we nog niet klaar zijn? Het was de bedoeling dat we ieder naar één van de bollen in de Levensboom zouden gaan die symbool staat voor onze eigen persoonlijke evolutie. Daar is niets van gekomen, omdat we naar het Paleis gingen.’ Anne hoort me aan, en allerlei persoonlijke processen worden aangeraakt. De alchemistische werking van de Levensboom doet zijn werk. Wat is onze eigen uitdaging? Hoe komen we uit ons hoofd terug bij het hart? Waar houden we zelf nog de liefde tegen en verzeilen we in het oude systeem van macht, ontkenning en onbewustzijn?
Als de dag bijna voorbij is – het is maandag vijf december – vraagt Anne: ‘Wil je terug naar Brussel?’ Mijn hart springt open. Geen idee wat we er moeten doen, maar het voelt kloppend. We stappen in de auto en begeven ons naar de hoofdstad, terwijl de schemer langzaam invalt. Op de radio horen we dat het aantal Catalanen inmiddels is gegroeid naar 30.000. Ze komen per bus, per camper en per vliegtuig. Alle hotels in Brussel zijn inmiddels volgeboekt. Het verhaal wordt steeds groter.
We parkeren de auto bij het Warandepark en lopen hand in hand naar Tifferet, de vijver in het park die het hart representeert. Daar sluiten we onze ogen en in mijn geest zie ik een enorme zuil van licht openen vanuit de vijver. Vanuit het centrum lopen stralen van licht naar alle andere sefiroth van de Levensboom, alsof de hele kabbalah geactiveerd wordt. Ik voel een soort compassie voor koning Leopold, hoe slecht hij ook was. Het duister kan alleen door licht bevrijd worden. Ik ben Anne zo dankbaar dat ze met me mee is gegaan. Soms kun je je in dit werk zo onbeholpen voelen, alsof je in het onbekende tast en geen idee hebt waar je mee bezig bent. Rationeel is het niet te begrijpen, maar gevoelsmatig des te beter.
We besluiten langs alle sefiroth te lopen en komen diverse joggers tegen die in het donker de hele Levensboom rondrennen. ‘Denk je dat ze weten waar ze lopen?’ vraag ik aan Anne. Ze lacht. ‘Ik weet wel zeker van niet. Maar dat duurt misschien niet lang meer… Als dit verhaal naar buiten komt zou het park wel eens het spirituele middelpunt van ons land kunnen worden. Misschien moeten we in het voorjaar een meditatie plannen bij de vijver, als initiatie van Belgie…’
Het wordt ons duidelijk dat ons werk met de Levensboom nog lang niet klaar is, maar pas het begin is van een nieuw persoonlijk proces. Die persoonlijke verandering zorgt uiteindelijk, zoals in de eerdere channeling werd gezegd, als motor voor de collectieve verandering in de wereld.
We wandelen laat in de avond naar het lagergelegen deel van Brussel om wat te eten en komen bij een rasechte chinees uit. Het hele restaurant zit vol chinese toeristen, en we denken terug aan onze reis naar Noord Korea en China in de zomer van 2016. Ook daar draaide het om hetzelfde: het bevrijden en openen van de spirituele krachtplekken van het land en het volk bevrijden van onderdrukking en machtsmisbruik. Lichtwerk is zoiets als een homeopatische verdunning toevoegen aan het systeem, zodat het zelfgenezend vermogen zijn werk kan doen. Hier in Brussel lijkt het echter heel snel te gaan. De volgende ochtend horen we namelijk dat er al 45.000 catalanen zijn gearriveerd voor de demonstratie die plaatsvindt… midden in de Levensboom van het Jubelpark.
Het nieuws brengt nog een andere onverwachte verrassing: Spanje heeft het europese aanhoudingsbevel van Puigdemont teruggetrokken. Hij is een vrij man, althans buiten Spanje. Anne en ik kijken elkaar aan: Zou dit..? Heeft de meditatie dan echt..?
We zullen het nooit weten, en uiteindelijk is het niet belangrijk. Het gaat om het uiteindelijke doel waar we waarschijnlijk nooit weet van zullen hebben. Het enige dat we te doen hebben is te luisteren naar de innerlijke stem van het hart en haar te volgen, waarheen ze ook leidt…
EINDE