Ik las laatst in een spirituele tekst dat de wereld van het ego niet écht bestaat, niet werkelijk in de realiteit geaard is. Toen ik gisteren naar de inauguratie van Donald Trump keek, kreeg ik dat gevoel ergens halverwege de plechtigheid. Opeens viel me op dat ik naar een goed geregisseerd toneelstuk keek waarin iedereen zijn rol speelt. Dat is natuurlijk altijd zo tijdens een ceremonie, maar dit keer ging dat besef dieper.
Wat meehielp was dat de ceremonie binnen was, en dat het zomaar een grote ronde studio van the Truman Show zou kunnen zijn met bordkartonnen decors. The World of Ego. Trump stond centraal en was de personificatie van het ego, niet alleen omdat hij een groot ego heeft – ‘alles draait om mij’ – maar omdat zijn speech de ultieme verwoording was van egoïsme en narcisme. Zijn hele tekst draaide om ‘ik eerst, de rijken eerst, Amerika eerst, de rest zijn ‘criminal aliens’ die misbruik van ons maken’. Typisch een gedachtegang van het ego.
De andere spelers – de priesters, de oligarchen, de rechters, de politici en de aanhangers – kwamen om het ego te strelen en te bewieroken. Ze klapten bij iedere zin. Terwijl het ego belangrijk en gewichtig keek, jubelden ze en klapten ze uitbundig, op een sikkeneurige oude man na, die stijf zijn handen op elkaar hield. Die stelde het oude ego voor, dat moest plaatsmaken voor het nieuwe opgepoetste ego.
De twee priesters deden niet onder voor een goede act van Monthy Python. Ze riepen op zo’n doorzichtige manier God aan dat zelfs God uitbundig moest lachen.
De oligarchen en miljardairs waren uitzinnig. Já, nog meer geld, nog meer miljoenen, nog meer bitcoins. Jáá, we mogen alles op het internet spuwen. Jááá, we mogen zoveel olie boren als we willen. Jáááá, we gaan naar Mars. Het plezier kon niet op.
De hogerechters in hun zwarte gewaden en hun Bijbel in de hand speelden de plechtigheid zo goed mogelijk mee. Ze waren immers zelf aangesteld door het ego.
De aanhangers van het ego genoten van de nieuwe, veelbelovende show, die gouden bergen belooft en een bloedstollende serie van zeker vier jaar in het vooruitzicht stelt.
Alle aspecten van de maatschappij – kerk, recht, staat en media – die ooit zorgvuldig gescheiden waren om een opeenhoping van macht te voorkomen, kwamen broederlijk samen onder de ene koepel, de Rotunda. Mooie titel voor een Netflix serie.
Opeens keek ik met meer afstand, maar ook met meer ontspanning naar de wereld van het ego. Het is eigenlijk allemaal één grote show, maar daardoor ook niet zo heel belangrijk. Je kunt de TV ook uitzetten. De wereld van het ego is daarmee niet weg, maar je hebt er een stuk minder last van. Zodra je erin gelooft, rijzen de haren je ten berge.
Hetzelfde gevoel had ik toen ik de Hamas strijders zag die opeens opdoken bij het vrijlaten van de drie Israelische gijzelaars en hen een klein cadeau-tasje meegaven, met verschillende souvenirs. Alsof de drie vrouwen een jaar lang de serie ‘Wie is de Mol?’ of ‘Bad Brother’ hadden overleefd. Opeens zie ik geen door de wol geverfde strijders, maar ontspoorde jonge jongens met nieuw gemaakte zwarte kostuums en een groene hoofdband op, speciaal voor de uitzending gemaakt.
Ik zie hetzelfde als ik naar de Israelische soldaten kijk die in zware bewapening door de kapotgeschoten straten van Gaza lopen, alsof ze in een Mad Max decor rondlopen. Opeens zie ik jongens, die niet weten in welke serie ze precies beland zijn en eigenlijk bang, boos of onzeker zijn en dat verbergen achter hun indrukwekkende outfits en tanks. Ze zijn onderdeel van een andere – Israelische – ego show.
Wie echter wél echt zijn – en wat je tot in je tenen voelt – zijn de ouders van de gijzelaars, wiens pijn, woede en wanhoop je door merg en been gaat. Of de filmpjes van kinderen die woorden stamelen terwijl hun armen of benen eraf geschoten zijn, hun gezicht vertrokken van de pijn.
Of de ouders in G4z4 die ontredderd terugkeren naar hun huizen om te ontdekken dat er niets dan chaos en beton van over is. Dat is dan weer wél echt. Blijkbaar huren we voor onze duurdere series geen amateurs maar echte mensen in, die het lijden moeten verdragen als gevolg van de wereld van het ego. Het ego zelf heeft geen idee van wat het aanricht, maar anderen des te meer.
De inauguratie gaf me een zekere rust. De geruststelling dat de wereld van het ego zo doorzichtig en voorspelbaar is, ongeacht de gevolgen die ongetwijfeld monumentaal en ontwrichtend zullen zijn voor de hele wereld. Dat was altijd al zo, maar nu in het tienvoudige. Alle remmen van het ego zijn los.
Daarnaast de stille stem van de ziel, van het hoger Zelf, of van God – hoe je het ook wilt noemen – die ons aanmaant en aanmoedigt: kijk door de show van het ego heen, blijf bij jezelf en doe wat je moet doen.