Zo’n tien jaar geleden had ik een zaaltje afgehuurd aan de Nes, vlak achter de Dam in Amsterdam, om een lezing te geven over Gaza. Ik werkte inmiddels tien jaar in het gebied, en voelde hoe belangrijk dit verhaal was. Niet alleen voor de Palestijnen, maar óók voor Nederland. De pijnlijke situatie in de Gazastrook stond namelijk in rechtstreeks verband met de gruwel in de Tweede Wereldoorlog en de Holocaust. De pijn die de Joden hadden meegemaakt – in Amsterdam en elders – werd linea recta doorgegeven aan een ander volk: de Palestijnen.

Het voelde destijds alsof ik naar het onderste dek van de Titanic was afgedaald en gezien had hoe de situatie er voor lag. In het onderste dek was het pijnlijk donker, zwart en dreigend en het water gutste inmiddels naar binnen. Het betekende dat er een moment zou komen dat het zeewater het hele schip zou nemen naar de dieperik.

Er kwamen destijds handjevol mensen luisteren. Ik verkocht een paar boeken waarin ik mijn ervaringen uit de Gazastrook deelde. Net als in de jaren ervoor, waarin ik ieder jaar een artikel schreef en aan de krant aanbood – zonder resultaat – voelde ik me als een roepende in de woestijn. Of als Cassandra, de Griekse zieneres die nooit geloofd werd.

Ik had het gevoel dat het monster van haat en racisme 70 jaar lang in G a z a was opgesloten achter een hoge muur, maar ooit zou er een moment komen dat het monster ging uitbreken. Dat de duistere krachten van racisme, haat en fascisme opnieuw zouden uitbreken en zich verspreiden over de wereld. Dat gebeurde uiteindelijk op 7 oktober 2023.
De pijn en onderdrukking in Gaza die al decennia gaande was werd omgezet in een dodelijke aanval door H a m a s. En daarmee begon een gruwelijk hoofdstuk van genocide, totale verwoesting, leugens, en bloedige wraak van Israëlische kant. Met behulp van AI, en computerprogramma’s die zogenaamde Hamas leden opspoort (‘The Gospel’ en ‘Lavender’), werd systematisch de hele bevolking van de Gazastrook uitgemoord. Met als doel de Gazastrook te ontvolken en in te nemen. Die Endlösung.

Ondertussen vond hier in Nederland een ander proces plaats: een proces van wegkijken, goedpraten (‘Israel heeft het recht zichzelf te verdedigen’), verdraaien en verbloemen. Net als destijds, toen de Joden werden afgevoerd. Ironisch genoeg betekent Antisemitisme de haat naar semitische volkeren, en zowel de Joden als de Palestijnen zijn semieten, afstammelingen van Sem.
Ook al waren er steeds meer mensen die de noodklok luidden – Greta Duisenberg, Anja Meulenbelt, Dries van Agt, Ramsey Nasr etc – de officiële lijn van de regering stond in steen gegrift: ‘we staan pal achter Israël’. We nodigden, schuldbewust als we zijn, de Israëlische president Herzog nog uit voor de inhuldiging van het Holocaustmonument, we lieten Maccabi supporters hun moorddadige leuzen scanderen op het Rokin in Amsterdam, we gingen braaf naar de Dodenherdenking op 4 mei, maar de scheuren in ons geweten, en ons beleid, werden pijnlijk voelbaar.

De onwil om Israël aan te spreken op haar genocidaal beleid wordt in ons land weliswaar vertegenwoordigt door de huidige regering, maar achter de schermen belichaamd door Geert Wilders. Als een soort Wormtong wakkert hij al jaren de haat tegen moslims aan, wil Korans verbieden, is bevriend met Netanyahu, en probeert politici die zich uitspreken tegen genocide zwart te maken. Hij vertegenwoordigt daarmee de stem van het monster dat we al die tachtig jaren hebben buitengesloten: tweedracht, haat en racisme. We weten waar dat uiteindelijk toe leidt: tot woede, conflict, vernietiging en rassenmoord. Dáár, maar ook hier.

G a z a is de lakmoestest van onze Nederlandse beschaving. Gaan we opnieuw zwijgen en wegkijken – net als toen – of staan we op voor waarheid, voor gelijkwaardigheid, voor mensenrechten en voor vrijheid? Waarbij we ons niet moeten vergissen: dit is niet tegen Joden, of tegen het jodendom, maar een oproep tot menselijkheid, mededogen en de waarden waar we als Nederland voor staan. En heel veel joden en joodse organisaties, die de herinnering aan de Holocaust meedragen, staan inmiddels mee op tegen datgene dat er in Gaza gebeurt.

Op 18 mei wordt de Rode Lijn getrokken in Den Haag. Een cruciaal moment in onze Nederlandse geschiedenis. Ben je erbij?

Ton van der Kroon

traumahulpverlener gedurende 20 jaar in G a z a en in Israël
Auteur van oa. ’Ik hield van G a z a’ en ‘de Terugkeer van de Koning’